Çim alanların insan yaşamına ve çevreye sağladığı pozitif etkiler bilimsel olarak da kanıtlandı. Bu yüzden unutmamalıyız ki bitkiler olmadan yaşam da olmaz.Yaşadığımız çevrede, özellikle büyük şehirlerde stresin ve fiziki şartların sağlığımızı olumsuz yönde etkilediğini hepimiz biliyoruz sanırım. Yeşil bir alanın, ağaçların, çiçeklerin yanından geçerken, neler hissettiğimizi bir düşü- nün, havayı içinize çektiğimizde neler değişiyor, çimlerin üzerinde çıplak ayakla yürümenin verdiği keyfi ve rahatlamayı bir hayal edin.Çim alanların insan yaşamına ve çevreye sağladığı pozitif etkiler bilimsel olarak kanıtlanmış gerçeklerdir. Çim alanlar ormanlar kadar oksijen üretir, buharlaşma yaratarak 4 ila 7 derece arası ısı farkı oluşur, toprağı erozyona karşı korur, soluduğumuz havadaki karbonu tutar ve kalitesini arttırır, kentsel yaşamın psikolojik etkisini pozitif yönde etkiler. Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda, yaşadığım bazı olaylar sonucunda, insanların bu gerçeklerden ne kadar habersiz olduğunu fark ettim.Bir yakınımın ricası üzerine, büyük bir sitenin çim alanlarındaki probleme yardımcı olmak amacıyla ziyarete gittim. Yönetici, bir tıp doktoru; bana çim taşlarından oluşan bir yürüme yolunu gösterdi ve çimin başarılı olmadığını, yolu tamamen betonla kapatacağını söyledi. Çok şaşırdım ve kibarca tepki gösterdim, çim alanların yararlarından bahsettim. Doktor bey bilgisiz olduğunu ve düşüncesinin yanlış olduğunu kabul etti ve yardım istedi. Öncelikle bitkilerin canlı olduğunu, yaşamaları için uygun şartlar oluşturmamız gerektiğini, suya, besinlere, bakıma, hastalandığında ilaca ihtiyaç duyduğunu bilmemiz gerekiyor.Çocuklarımızın sağlıklı, bilgili ve iyi insan olmaları konusunda harcadığımız çabayı bir düşünün; peki çocuklarımızın daha sağlıklı yaşamaları beton duvarlar arasında mı olacak! Çocuklarımız için; biraz çabayı yeşil alanlar için harcamalıyız ve unutmamalıyız ki bitkiler olmadan yaşam olmaz.
Çim alanlar oluştururken nelere dikkat etmeliyiz ?
Çim tohumu karışımını alırken alanı ne amaçla kullanacağımızı bilmeliyiz.Spor ve oyun alanı ;Yoğun kullanılacak; üzerinde koşulacak, top oynanacak, köpekler, kediler dolaşacak ise bu özelliklere uygun; Festuca arundina cea, Lolium perenne, Poa pratensis, Agrostis stolonifera.Güzel görünüm ;Bakımı daha dikkatle yapılmalı, ince ve derin biçime uygun güzel görünümlü türler seçilmeli; Lolium perenne, Festuca rubra rubra, Festuca rubra commutata, Festuca ovina, Festuca rubra litorolis, Agrostis tenuis, Poa pratensis.Gölge alanlar ;2 ila 3 saat güneş ışığı alan ağaç altları ve gölgede kalan bölgelerde. Lolium perenne (bazı varyeteler), Festuca rubra litorolis, Agrostis tenuis, Poa trivialis, Festuca rubra.Şevli ve geniş alanlar ;Bakım yapılamayan ve toprağı kökleriyle tutması istenen park ve yol kenarları. Lolium perenne, Festuca arundinacea, Trifolium repens, Festuca rubra litorolis.
Çim alan oluşturmadan önce ve oluşturduktan sonra neler yapmalıyız ?
Alanda bulunan yabani otlar, total herbisid (yabani ot ilacı) kullanılarak ya da mekanik yollarla yok edilmelidir. Ot ilaçları daha etkili bir yöntemdir, bitkilerden çok küçük bir parça dahi kalsa tekrar üreyecek ve çoğalacaktır. Yabani ot ilaçları bitkilerin gelişim dönemlerinde ve havalar ısındığında daha etkili olur ve ilaçlamadan sonra çapalama işlemi için en az 15 gün beklenmelidir.Otlar tamamen kuruduğunda, 20 cm derinliğinde çapalama yapılmalı ve tabana iyi yanmış organik gübre serilmeli, toprakla iyice karıştırılmalıdır. Bilinmelidir ki, topraklarımızda organik madde miktarı yetersizdir ve kimyasal yapıdaki besinlerin çözülüp yararlı hale gelmesini sağlarlar. Organik madde yetersizliğinde bitki çimlense dahi gelişim çok yavaş olur, hatta gelişemez.Yüzey çok iyi tesviye edilmeli, silindir yardımı ile düzeltilmelidir. Bu aşamadan önce toprağa bir miktar (metre kareye 25 gr) ilk tesis gübresi kullanılmalıdır. Gübrenin makro besinler ve mikro besinlerce yeterli, yavaş yarayışlı formda olmasına dikkat edilmelidir. Örnek olarak 14.7.14. + 3 mgo + So3 13 yani; Azot (içinde farklı formlarda Azot olmalı). Fosfor, Potasyum + Magnezyum + Kükürt oranları kullanılabilir.Taban toprağın bir miktar torf karıştırılması köklerin daha serbest gelişmesine yardımcı olacaktır. Seçtiğiniz çim tohumunu paketinde çok iyi karıştırarak ( paket içinde irili ufaklı tohumlar bulunur) rüzgarsız bir havada metre kareye en az 30 en fazla 70 gr serperek üzerine 0,5 ya da 1 cm kalınlığında dere mili ile karıştırılmış geçirgen toprak serilmeli arkasından silindir yardımı ile toprak sıkıştırılmalıdır.Toprak en az 10 gün, sürekli nemli kalmalı, yağmurlama şeklinde sulanmalıdır. Yukarıdaki işlemlerden önce, mümkünse, alanda sulama, drenaj çalışması yapılmalı, böylelikle sağlıklı ve ekonomik sulama yapılması sağ- lanmalıdır.Yaklaşık 7 ila 10 gün sonra çimlenme başlayacak, 30 gün sonra çim alan biçilme işlemi yapılacak hale gelmiş olacaktır. Biçme işlemi keskin bıçaklı bir makine yardımı ile toprak ve bitki kuruyken yapılmalıdır. Çimi biçerken 4/1 oranında kesmeye dikkat etmeliyiz.Biçme işleminden sonra metrekareye 25 gr gelecek şeklide Azot ağırlıklı (20.5.8.+3mgo+so3 13 ya da 20.10.10) gibi çim bakım gübreleri 90 gün ara ile (mart- ekim) kullanmalıyız.Bu gübreler bulunamadığı takdirde Azot içerikli gübrelerde tercih edilebilir. Tabi kullanılan gübrenin dozu ve çeşidi burada öenmlidir. Senede bir kez (sonbahar ya da ilkbahar) iyi yanmış organik gübre kullanmaya özen gösterilmelidir. Çim bitkileri sürekli biçildiğinden ve topraktan çok fazla azot eksilttiğinden gübrelemeye dikkat edilmelidir. Gübre kalitesi çok önemlidir, buna çok dikkat edilmeli, yanlış gübre kullanılması sonucu tüm çim alanınızın ölmesi ya da zarar görmesi mümkündür. Unutulmamalıdır ki azot formları farklıdır ve sadece tek tip azot kullanımı bitkilere çok zarar verecektir. Yaz aylarında (haziran- ağustos arası) çimler en hassas dönemdedir ve bakteriyel hastalıklar çok etkili olacaktır. Bu sebepten azotlu gübreler bitki dokusunu genişletecek hastalıkların çok daha zarar verici boyutlarda olmasına sebep verecektir. Kesinlikle yavaş yarayışlı gübre kullanılmalıdır. Harcadığınız para, zaman ve emeğin ekonomi sağlayım derken bir günde yok olmasına sebep olabilirsiniz. Yavaş yarayışlı gübreler ucuz gübrelere göre hem çevreye zarar vermez hem de uzun vadede daha ekonomiktir.Haziran – eylül arasında kök çü- rüklüğü, çökerten, pas hastalıklarına karşı uygun mantar ilaçları kullanılmalıdır. İlaçları 10’ar gün ara ile en az üç uygulama, sabah ya da akşam saatlerinde yapmalı- yız. İlaçlama yapmadan önce yetkili bir ziraat mühendisinden bilgi alınmalıdır.Sulama işlemi çim alanlarda en önemli konudur ve seçilen türlere, toprak ve iklim koşullarına göre farklılık gösterir. Genel olarak sabah erken saatlerde sulama yapılmalı, suyun, toprağın 20 cm derine ulaşmasını sağlamalıyız. Sulama zamanının geldiğini anlamak için toprağın nemine bakılmalı ya da çimlerin üzerine basıldığında tekrar dik konuma geliyor ise sulamayı ertelemeliyiz. Bilinmelidir ki aşırı sulama bitkilere daha fazla zarar verecektir. Yukarıdaki konuları daha fazla genişletmek ve açıklama yapmak mümkündür. Fakat genel olarak yukarıdaki konulara dikkat edildi- ğinde çim alanlar en az 5 yıl size hizmet edecektir, bu süre çok daha uzun olabilir. Unutulmamalıdır ki; bitkiler de canlıdır, onlarında ihtiyaçları ve istekleri vardır. Basit ve programlı uygulamalar ile çim alanlar sağlıklı kalabilirler. Alacağınız tohumun ve gübrenin kalitesine dikkat edilmelidir. Ekonomik olmasını sağlayalım derken tüm uğraşınızın boşa gitmesine sebep olabilirsiniz. Tohum ve gübre maliyeti birim alanda; işçilik, malzeme, su ve zaman değerlerine oranla çok daha az bir maliyet oluşturur. Dünyamızı ekeceğimiz her tohum ve bitkiyle daha yaşanılır hale getirebiliriz…Mesut Tektimur
Vİlmorin Anadolu Tohumculuk / Zevk Bahçeciliği Bölümü Satış MüdürüZir.Müh. İlkay ÇORMAN